Vandaag willen we je graag Dr. Alicia Vázquez Sarandese voorstellen, een van de laatste mensen die zich bij het Tambre-team heeft aangesloten om de droom van onze patiënten te verwezenlijken. Dr. Vázquez heeft voor haar presentatie een zeer interessant onderwerp gekozen: adenomyose, een aandoening die soms wordt verward met andere aandoeningen zoals myomen (vleesbomen) en die we tegenkomen in onze praktijk. Wil je weten wat onze nieuwe specialist hierover te zeggen heeft? Lees dan snel verder!
We beginnen met een vraag om het onderwerp te introduceren: Wat is adenomyosis?
Adenomyose is een ziekte die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van baarmoederslijmvlies in de baarmoederspierwand (myometrium). De binnenkant van de baarmoeder is bekleed met het baarmoederslijmvlies (het endometrium: dit is het weefsel wat elke maand bij de menstruatie afgescheiden wordt) en een externe spierlaag, het myometrium, dat de baarmoederwand vormt. Kortom, bij adenomyose vinden we baarmoederslijmvlies in de wand van de baarmoeder.
Wat veroorzaakt adenomyose?
We weten nog steeds niet zeker wat adenomyose veroorzaakt. Het gebied dat het baarmoederslijmvlies van de baarmoederspierwand scheidt wordt de interface genoemd. Hier ontstaan de baarmoedersamentrekkingen (contracties) die tijdens de menstruatiecyclus plaatsvinden. Verschillende onderzoeken hebben veranderingen waargenomen in het patroon van deze samentrekkingen bij vrouwen met adenomyose. Daarom wordt aangenomen dat de ontregeling van dit samentrekkingsmechanisme de oorzaak van deze pathologie kan zijn. Dit komt ofwel door ontregelde contracties ofwel door overmatige contracties (hyperperistaltiek). Deze veranderingen van dit contractie mechanisme in de baarmoeder, worden ook waargenomen bij sommige vrouwen die lijden aan endometriose.
Is adenomyose gerelateerd aan endometriose of aan andere aandoeningen?
Adenomyose kan voorkomen bij vrouwen die ook vleesbomen (myomen) in de baarmoeder hebben of die aan endometriose lijden. In deze gevallen blijkt dat vrouwen die ook last hebben van myomen of lijden aan endometriose én adenomyose, vaker bekkenpijn hebben, en deze pijn is ook heviger.
Het is belangrijk op te merken dat in situaties waar naast adenomyosis ook endometriose voorkomt, de vruchtbaarheid en het voortplantingsvermogen ernstiger aangetast kunnen worden.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld door middel van beeldvormende tests zoals:
- Gynaecologische echografie.
- Magnetische resonantie.
- Hysteroscopie die een directe visualisatie van de baarmoederholte mogelijk maakt en een grondige evaluatie van de baarmoederholte en de mogelijke aantasting hiervan door adenomyose mogelijk maakt.
Naast de beeldvormende tests, vertellen de vrouwen ons vaak over de symptomen wat ons doet vermoeden dat ze mogelijk last hebben van deze aandoening.
Wat zijn de symptomen die kenmerkend zijn voor adenomyose?
Ongeveer 30% van de vrouwen met adenomyose zijn asymptomatisch, dus als het wordt aangetroffen, is dat meestal wanneer een gynaecologische echografie wordt uitgevoerd tijdens een controle of op het moment van het starten van een behandeling. De meeste vrouwen zullen echter symptomen hebben waarvan dit de belangrijkste zijn:
- Bekkenpijn: de bekkenpijn die gepaard gaat met adenomyose kan zich voordoen als een van deze verschijnselen of als een combinatie van deze verschijnselen. Zo kan er intense pijn voorkomen bij de menstruatie (dysmenorroe), tijdens de geslachtsgemeenschap (dyspareunie) of chronische bekkenpijn.
- Abnormale bloeding: Hoewel dit symptoom vaker voorkomt bij nullipare vrouwen, kan het ook voorkomen bij vrouwen die lijden aan adenomyose. Er wordt gedacht dat er een aantal factoren zijn die deze bloeding veroorzaken: een grotere omvang van de baarmoeder (veelvuldig voorkomend bij adenomyose), de toename van de bloedvaten in dit gebied, de verandering van de baarmoedersamentrekkingen of de verhoogde hormoonproductie.
- Effect op de vruchtbaarheid: Uit vele onderzoeken is gebleken dat adenomyose voorkomt bij een hoog percentage vrouwen die voortplantingsproblemen hebben. Het is bekend dat adenomyose de vruchtbaarheid van een vrouw en ook de ontwikkeling van de zwangerschap kan beïnvloeden.
Zijn er verschillende gradaties, types of niveaus?
Laten we voorop stellen dat er op dit moment geen classificatie voor adenomyose bestaat. Verschillende groepen deskundigen hebben verschillende classificaties voorgesteld, maar die zijn op dit moment nog niet definitief.
Evenmin is er consensus bereikt om mogelijke gradaties van adenomyose te beschrijven en te definiëren, en we kunnen een grote verscheidenheid aan aandoeningen vaststellen: van een lichte verdikking van de interfacezone (contactzone tussen het baarmoederslijmvlies en de baarmoederspierwand) tot uitgebreide letsels die een groot deel van het baarmoederslijmvlies binnendringen. Afhankelijk van de omvang van de adenomylose is er een indeling naar niveau I (lichte aantasting) tot en met IV (hoogste aantasting). Zoals ik echter al zei, is geen van deze classificaties overgenomen of gevalideerd door de verschillende wetenschappelijke referentieorganisaties.
Bij de analyse van de adenomyose nemen we meerdere factoren waar: de omvang, de aantasting, de plaats, hoe zien de letsels eruit… Dit alles moet zorgvuldig worden geëvalueerd om een zo nauwkeurig mogelijke diagnose te kunnen stellen en om de mogelijke gevolgen in te kunnen schatten.
Welke mogelijke behandelingen of operaties kunnen worden uitgevoerd om adenomyose te verhelpen?
Hoewel adenomyose meerdere symptomen veroorzaakt die onze levenskwaliteit en ons voortplantingsvermogen kunnen aantasten, is het toch een goedaardige aandoening.
Er is nog steeds veel onduidelijkheid over deze aandoening, dus we hebben geen eenduidige effectieve behandeling. Er zijn verschillende therapeutische mogelijkheden. In principe kunnen we onderscheid maken tussen:
- Medische behandeling: ontstekingsremmende en hormonale behandelingen (hormoonspiraaltje, progesteronpillen, gecombineerde anticonceptiva, gonadotropine-‘releasing’ hormoon analogen (a-GNRH).
- Chirurgische behandeling: gereserveerd voor zeer specifieke gevallen en op individuele basis. Over het algemeen is deze behandeling niet bedoeld voor vrouwen die zwanger willen worden. Voorbeelden hiervan zijn wigresectie in de baarmoederspierwand of adenoidectomie.
In het algemeen zullen we bij vrouwen met een voortplantingswens gonadotropine-‘releasing’ hormoon analogen (a-GNRH) gebruiken, die in deze gevallen aantoonbaar effectief zijn gebleken. Ze kunnen worden gegeven vóór het begin van de begeleide voortplantingsbehandeling, of na het wegnemen van de eicellen en vóór de embryotransplantatie. Elk geval moet afzonderlijk worden beoordeeld.
Wat is het effect van de adenomyose diagnose op de vruchtbaarheid?
Bepaalde onderzoeken hebben aangetoond dat een afwijking ten aanzien van de contracties het spermatransport door de eileider kan beïnvloeden. Adenomyose kan een negatieve invloed hebben op de nesteling van het embryo en de vruchtbaarheid. Het wordt in verband gebracht met een lagere kans op zwangerschap en een hoger percentage zwangerschapsverliezen. Veel onderzoeken hebben aangetoond dat adenomyose voorkomt bij een hoog percentage van vrouwen die advies vragen in verband met voortplantingsproblemen.
Bij een vermoeden is het belangrijk om een onderzoek uit te voeren om te beoordelen of we te maken hebben met een geval van adenomyose om zo een diagnose te kunnen stellen bij een pre-chirurgische situatie of toestand.
Voor een correcte voortplantingsontwikkeling is de baarmoedernormaliteit belangrijk. In geval van vruchtbaarheidsproblemen is deze baarmoederintegriteit fundamenteel voor het succes van begeleide voortplantingstechnieken. Daarom moet de evaluatie van de baarmoeder niet beperkt blijven tot de baarmoederholte alleen en moet er een algemene evaluatie van de baarmoeder worden gemaakt: het baarmoederslijmvlies, de baarmoederspierwand en de relatie tussen beide.
Welke behandeling moet worden gevolgd als een vrouw met adenomyose naar de Tambre Kliniek komt om zwanger te worden?
In onze kliniek voeren we een volledig onderzoek uit bij vrouwen die vermoedelijk lijden aan adenomyosis met als doel een gedetailleerde diagnose te stellen en de beste voortplantingstechniek aan te kunnen bieden, teneinde de beste resultaten te verkrijgen.
Als een vrouw zwanger wil worden, zijn er verschillende therapeutische mogelijkheden en methoden. Daarom is een nauwkeurige diagnose bepalend voor de keuze van de beste oplossing voor elke patiënt.
